Prawo karne sensu largo odnosi się do szerokiego zakresu norm prawnych, które regulują odpowiedzialność karną za czyny zabronione. W ramach tej dziedziny wyróżnia się różne klasyfikacje, w zależności od kryterium przedmiotu regulacji, zakresu zastosowania oraz wagi zabronionych czynów.
Prawo karne materialne (sensu stricto)
Zawiera przepisy określające czyny uznane za przestępstwa, zasady odpowiedzialności karnej oraz środki stosowane wobec sprawców tych czynów.
Prawo karne procesowe (formalnie)
Reguluje postępowanie w sprawach o czyny zabronione przez prawo karne materialne. Określa procedury ścigania, oskarżania oraz obrony w procesach karnych.
Prawo karne wykonawcze
Zajmuje się wykonaniem kar, środków karnych i zabezpieczających, a także innych rozstrzygnięć wydanych w sprawach karnych.
Prawo karne powszechne
Dotyczy wszystkich dziedzin życia społecznego oraz wszystkich osób, niezależnie od ich statusu.
Prawo karne indywidualne (specjalne)
Skierowane na ochronę szczególnych interesów (np. prawo karne skarbowe) lub na regulowanie kwestii dotyczących określonej grupy osób (np. prawo karne wojskowe).
Prawo wykroczeń
Dotyczy czynów o stosunkowo niewielkim stopniu szkodliwości społecznej. Wykroczenia to mniej poważne naruszenia prawa, które mogą skutkować mniejszymi karami.
Prawo karne sensu stricto
Skupia się na poważniejszych czynach, które stanowią przestępstwa o wyższym stopniu szkodliwości społecznej.
Prawo karne nieletnich
Dotyczy postępowania z nieletnimi sprawcami czynów karalnych. Chociaż jest związane z prawem karnym, nie jest jego częścią, ponieważ czyny popełniane przez nieletnich nie są traktowane jako przestępstwa w klasycznym rozumieniu.
Prawo wykroczeń
Zawiera normy dotyczące mniejszych przestępstw, które są związane z prawem karnym, ale mają odrębne regulacje.
Oprócz tych głównych aktów prawnych, istnieje szereg rozporządzeń, które uzupełniają przepisy zawarte w ustawach, oraz normy zawarte w umowach międzynarodowych.
Sprawiedliwościowa
Prawo karne zaspokaja poczucie sprawiedliwości poprzez karanie sprawców przestępstw, co rozładowuje napięcie społeczne związane z popełnieniem przestępstwa.
Ochronna
Celem prawa karnego jest ochrona ważnych dóbr, takich jak życie, zdrowie, wolność, mienie i prywatność, poprzez prewencję, represję i środki zabezpieczające.
Gwarancyjna
Prawo karne chroni jednostki przed nadmierną ingerencją w ich prawa przez organy ścigania, zapewniając jasne granice, kiedy i w jakich przypadkach możliwe jest zastosowanie środków prawnych.
Kompensacyjna
Celem prawa karnego jest naprawienie szkód wyrządzonych przez przestępstwo poprzez odszkodowanie i zadośćuczynienie dla pokrzywdzonych.
Prewencyjna
Prawo karne pełni funkcję zapobiegawczą, zmniejszając prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa w przyszłości przez innych (prewencja ogólna) oraz przez sprawcę (prewencja indywidualna).
Instrumentalna
Prawo karne realizuje normy zawarte w innych gałęziach prawa, takich jak prawo administracyjne czy cywilne, w celu egzekwowania ich postanowień.
Prawo karne pełni zatem wiele funkcji, od ochrony społeczeństwa przed przestępstwami po zapewnienie sprawiedliwości i ochronę jednostek przed nadmierną ingerencją w ich prawa.
882 445 150